Democratie doen we samen
De gemeenteraad van Westerkwartier organiseerde op donderdag 2 oktober in de raadzaal in Zuidhorn een nieuwe Vooruitkijkspiegel. Thema: Democratie doen we samen – aanhaken of afhaken. Centraal stond de vraag hoe we inwoners betrokken houden, vertrouwen versterken en wat het betekent als mensen afhaken. Een actuele insteek, dicht op de lokale praktijk.
Kloof of verbinding?
Spreker Koen Salemink (RUG) zette een geografische bril op. De vaak gehoorde “kloof tussen stad en platteland” is volgens hem te simpel. Kaarten kleuren nu eenmaal snel zwart-wit, terwijl de werkelijkheid veel gelaagder is. Denk in verbindingen, niet in loopgraven, was zijn boodschap. Kijk naar functionele regio’s en dagelijkse stromen: wonen, leren, werken en vrije tijd lopen door elkaar heen. Zeker in het Westerkwartier waar de verbinding met de stad Groningen sterk is. Maar waar ook ruimte is voor eigenheid en kracht van de kleinere kernen.
Plaatsgebonden gevoel
Salemink benoemde het begrip plaatsgebonden ressentiment. Niet de plek op zich verklaart onvrede over gebeurtenissen in de maatschappij, maar het gevoel dat jouw plek minder meetelt. Dat zie je vaker in plattelands- of voormalige industriegebieden. Taal en framing doen ertoe. Wie verschillen steeds “kloof” noemt, vergroot eenzijdige beelden. Daardoor missen we wat er wél goed gaat, of waar juist oneffenheden zitten binnen ogenschijnlijk “sterke” gebieden.
Grote opgaven, kleine gemeenschappen
De energietransitie en negatieve gevolgen van (grootschalige) woningbouw landen vaak in kleine kernen. Om hierover in gesprek te gaan wordt veel gevraagd van vrijwilligerskracht. Wees daarom glashelder over kaders, middelen en zeggenschap. Beloof geen speelruimte die er niet is. En zeg ook na een “nee” zorgvuldig wat wél kan, zodat de relatie intact blijft. Verander geen spelregels halverwege; dat breekt vertrouwen af. Bewonersparticipatie werkt alleen eerlijk en met nazorg. Zorg er altijd voor dat het lijntje niet knapt.
Westerkwartier als meerkernengemeente
Spreker René Cuperus (Clingendael, mede-auteur Atlas van Afgehaakt Nederland) wees op de lokale mix: dorpen met verschillende profielen, forensen én agrarische kernen. Dat is kracht én spanning. Democratische weerbaarheid vraagt respect voor andere meningen, zichtbare spelregels en een bestuur dat zichtbaar en aanspreekbaar is. Investeer in dorpscoördinatoren en maatschappelijke democratie: verenigingen, dorpshuizen en sportclubs waar mensen samenwerken en “politieke” vaardigheden leren. Zo groeit vertrouwen van onderop.
Les voor raad en organisatie
De rode draad van de avond: hou het lijntje vast. Vergader vaker in de dorpen. Ken je gemeente écht en neem de ruimte om inwoners te begrijpen. Leer niet van je gemeente door alleen op de eigen werkruimte te blijven. Maak de complexe wereld eenvoudiger met één loket en duidelijke taal. En behandel de raad als burgertop, niet als omweg. Zo blijven inwoners aangehaakt en blijft de democratie van Westerkwartier van iedereen. De Vooruitkijkspiegel is precies daarvoor bedoeld: samen vooruitkijken, met hoofd én hart.
