Derde fase woonplannen

Elk dorp krijgt een woonplan. Een woonplan maken we samen met de vertegenwoordigers van dorpsbelangen, inwoners, jongeren, de woningcorporaties en hun huurdersvertegenwoordigers. In een woonplan staat onder andere aan welke woningen behoefte is. Ook komt erin te staan waar vernieuwing nodig is of waar gebouwen mogelijk tot woningen om te vormen zijn. Daarnaast is er aandacht voor de leefbaarheid van de woonomgeving en het milieu. Het woonplan maakt duidelijk wat er zou moet gebeuren in een dorp en waar dit zou kunnen. Na het definitieve woonplan zijn de marktpartijen aan zet voor de bouw.

Op dit moment hebben 17 dorpen een woonplan. De komende periode stellen we voor de overige 24 dorpen woonplannen op. In totaal komen er nog zes nieuwe woonplannen. We pakken steeds twee woonplannen tegelijk op. De zes plannen zijn verdeeld in drie delen. De volgorde is als volgt: 

Deel 1

• Opende
• Doezum, Noordwijk, Lucaswolde, Kornhorn, Sebaldeburen en Lutjegast

Deel 2

• Nuis, Niebert en Jonkersvaart
• Visvliet, Niezijl, Pieterzijl, Kommerzijl en Lauwerzijl

Deel 3

• Midwolde, Lettelbert, Enumatil en Den Horn
• Garnwerd, Den Ham, Niehove, Feerwerd en Saaksum

We hebben de inwoners van de genoemde 24 dorpen een uitnodiging gestuurd om de vragenlijst in te vullen. In deze vragenlijst stellen we inhoudelijke vragen. Ook kunnen de inwoners van de 24 dorpen op een kaart aangeven wat wel of juist niet geschikte locaties zijn om te bouwen. De vragenlijst is in te vullen tot en met 11 december 2025.

De informatie die we opgehaald hebben verwerken wij waar mogelijk in de concept woonplannen. De vragenlijst geeft een eerste indruk van wat inwoners vinden van het dorp en de mogelijkheden voor woningbouw. Vervolgens organiseren we in elk geval twee dorpsbijeenkomsten. Het helpt als u vooraf al nadenkt over wat er nodig is om prettig en gezond te kunnen wonen in uw dorp, en waar kansen liggen voor vernieuwing, herstructurering en mogelijke uitbreiding.

De planning van de bijeenkomsten volgt nog.

Tijdens een dorpsbijeenkomst worden de belangrijkste thema’s en mogelijke locaties in uw dorp besproken. Belangrijke thema’s kunnen daarbij zijn: voor welke doelgroep zijn er woningen nodig, welke locaties kunnen mogelijk benut worden en wat is vanuit milieu- en ruimtelijk oogpunt wel of niet mogelijk. Mede op basis van de eerste dorpsbijeenkomst stellen we een concept woonplan op. Deze presenteren we in een tweede dorpsbijeenkomst aan het dorp.

Tot vier weken na de presentatie van het concept woonplan kun je een reactie sturen naar woonplannenperdorp@westerkwartier.nl

Tijdens een dorpsbijeenkomst kunt u zelf locaties aandragen. Kunt u daar niet bij zijn of heeft u op een later moment nog een andere locatie bedacht? Dan kunt u binnen de reactietermijn van vier weken een mail sturen naar woonplannenperdorp@westerkwartier.nl

Voor alle 41 dorpen maken wij een woonplan. In september 2025 zijn wij gestart met woonplannen voor de laatste 24 dorpen. Een vastgesteld woonplan betekent niet dat morgen de schop in de grond gaat. In alle dorpen verkennen wij de woningbouwmogelijkheden. Dat verwerken wij tot een woonplan. Daarna zijn marktpartijen aan zet. Op onze website kunt u zien in welke dorpen al woningbouw plaatsvindt.

Het woonplan geeft aan welke locaties geschikt zijn voor woningbouw. De groene locaties zijn het meest geschikt. De gemeente heeft de locaties in een woonplan meestal niet in eigendom. Wij nodigen daarom marktpartijen uit om vooral voor de groene locaties met goede plannen te komen. Er moet daarna nog een heel proces doorlopen worden voordat er daadwerkelijk gebouwd kan worden.

Nee. We kunnen niet alle groene locaties die in de woonplannen staan, zelf actief verkennen. Daar is de vraag naar woonruimte en daarmee woningbouwprojecten te groot voor.

Om aan deze vraag tegemoet te komen, is de ambitie om 2400 woningen te bouwen voor 2030. Ook na 2030 zijn er nog nieuwe woningen nodig. In de gemeente Westerkwartier zijn 41 dorpen. We hebben niet de middelen en de menskracht om in alle dorpen zelf woningbouwprojecten te gaan ontwikkelen. In een aantal dorpen (waar een groot deel van onze woningbouwopgave ligt) nemen we wel de leiding. Dit geldt ook voor de zogenoemde ‘rotte kiezen’ die om een aanpak vragen.

Voor een groot aantal locaties zijn in eerste instantie de marktpartijen aan zet om met een plan te komen. Dat zijn bijvoorbeeld bouwbedrijven of ontwikkelaars. We hebben kort gezegd deze ‘marktpartijen’ nodig. Het woonplan is een startpunt voor het opstarten van woningbouwprojecten. Een marktpartij krijgt met een woonplan een goed beeld van de woonvraag in een dorp, wat er gebouwd moet worden en op welke locaties dit mogelijk kan. Daarnaast geeft het woonplan aan welke algemene voorwaarden wij stellen bij ontwikkeling.

Een geïnteresseerde marktpartij kan zich bij de gemeente melden voor een eerste gesprek. Tijdens dit gesprek verkennen we de mogelijkheden en onmogelijkheden en maken we afspraken over het vervolg. Een mogelijk vervolg is dat de marktpartij de locatie actief gaat verkennen. Voor deze verkenning zijn onderzoeken nodig. Hier maken wij ook afspraken over. Daarnaast verplichten wij ontwikkelaars om de omwonenden van een locatie actief te betrekken in de planvorming (participatie). De ontwikkelaars bepalen zelf het moment en de wijze waarop zij dit doen. Op deze manier krijgt de actieve verkenning van de groene locaties vorm. 

Het kan inderdaad zijn dat uw huis minder waard wordt. In het verleden werd gesproken over een (tegemoetkoming in) planschade. Onder de nieuwe Omgevingswet, die geldt per 1 januari 2024, noemen we dit nadeelcompensatie. Een aanvraag om nadeelcompensatie kan als er een concreet planologisch besluit is genomen (een omgevingsplan of een omgevingsvergunning). In het voortraject is dat niet mogelijk.

Niet alle schade kan worden vergoed. Eén van de voorwaarden voor vergoeding is, dat de schade hoger moet zijn dan het zogenoemde ‘normaal maatschappelijk risico’. Schade door veranderingen die normaal te verwachten zijn, komt niet voor vergoeding in aanmerking. Er is dus een eigen risico (voor schade door plannen van de overheid geldt sinds de invoering van de Omgevingswet een vast eigen risico van 4% van de waarde van de woning). Meer informatie over nadeelcompensatie en het aanvragen ervan, vind je op de website van de gemeente.

Je kunt hiervoor een verzoek voorleggen aan de gemeente. Het woonplan is geen juridisch plan en dus ook geen formeel toetsingskader. Het woonplan is vooral gericht op het zoeken van plekken voor meerdere woningen tegelijk. Het betekent dus niet dat andere plekken niet geschikt zijn. Die afweging maken we per verzoek.

De groene plekken zijn als eerste aan bod om verder te onderzoeken of ze echt geschikt zijn. Van de gele plekken in het woonplan verwachten we dat deze pas op een latere termijn opgepakt worden. En de rode plekken zien wij voorlopig niet als geschikt. 

Het aanwijzen van locaties in een woonplan is pas een eerste stap. De locaties hebben daarmee geen juridische status. Het kan zijn dat wij als gemeente zelf een plan gaan ontwikkelen, maar het kan ook zijn dat een marktpartij of particulier een plan gaat ontwikkelen. Daarvoor is het nodig de gronden aan te kopen. Dan wordt een ontwerp gemaakt voor het plan. Dit wordt besproken met verschillende instanties en met omwonenden. Ook vinden er onderzoeken plaats (bijvoorbeeld ecologie, archeologie, bodem). Als het ontwerp helemaal klaar is, volgt nog een planologische procedure en het afgeven van vergunningen. Daarna volgt het bouwrijp maken van de grond en pas dan kan het bouwen beginnen.

Alleen in het gebied Tolbertervaart in Tolbert en in de Oostergast - Oost in Zuidhorn is voorkeursrecht gevestigd. Er zijn geen plannen om ergens anders voorkeursrecht te vestigen. 

Nee, de gemeente kan niet alle gronden aankopen. Particulieren of marktpartijen kunnen de gronden ook ontwikkelen zonder dat de gemeente de grond in eigendom heeft.

Elke ontwikkelende partij moet voldoen aan een aantal voorwaarden voor de ontwikkeling van gronden. Een voorbeeld is dat er ook goedkope huur- en koopwoningen moeten komen. Dit levert weinig op voor de ontwikkelaar. De aankoopprijs van de grond zal daardoor niet extreem hoog kunnen worden.

Je kan niet meer reageren op een definitief vastgesteld woonplan. Je kan op een later moment nog wel betrokken worden bij mogelijke planontwikkelingen. Zodra een locatie verder wordt onderzocht op mogelijkheden voor woningbouw en er concrete plannen worden gemaakt, komt er een proces waar ook omwonenden bij worden betrokken. Voor het omgevingsplan en de vergunningverlening bestaan wettelijk vastgelegde procedures van inspraak.

U kunt uw idee voorleggen via het Omgevingsloket. Daar kunt u kiezen voor een conceptaanvraag. Uw idee komt dan automatisch bij ons binnen.

Er dienen zich op dit moment veel nieuwe woningbouwprojecten bij ons aan. Wij kunnen die helaas niet allemaal direct bedienen. We moeten de nieuwe plannen prioriteren en plannen. Dat doen we in ons projectenoverleg. Daarin zullen we uw initiatief zo spoedig bespreken. Als uw project besproken is, laten we u weten wanneer en hoe wij uw project kunnen faciliteren.

Bij projecten die invloed hebben op de omgeving, zoals de bouw van woningen, is het betrekken van omwonenden (ook wel participatie genoemd) verplicht vanuit de Omgevingswet. Het doel van participatie is om meningen en belangen te verzamelen, om zo tot een beter plan te komen. 

Een initiatiefnemer (particulier of een projectontwikkelaar) mag daarbij zelf bepalen op welke manier deze participatie plaatsvindt. Als gemeente hebben we geen invloed op de vorm, maar kunnen we enkel bij het beoordelen van de omgevingsvergunning toetsen of er daadwerkelijk participatie plaats heeft gevonden. We verwachten van een initiatiefnemer dat zij de omwonenden en andere belanghebbenden in elk geval tijdig informeert over de plannen of projecten, en daarbij duidelijke informatie verstrekt.