Wat verstaan we precies onder religieus erfgoed?

Voor de duidelijkheid van dit project is het belangrijk om helder te hebben wat we eigenlijk bedoelen met religieus erfgoed. Religieus erfgoed is namelijk een breed begrip dat in verschillende contexten verschillende dingen kan betekenen.

Zo wordt er binnen de term erfgoed vaak het onderscheid gemaakt tussen ‘materieel erfgoed’ en ‘immaterieel erfgoed’. Als we het over erfgoed hebben, denken we vaak meteen aan het materiele erfgoed – zoals kerkgebouwen. Maar immateriële dingen zoals taal, gebruiken en vakmanschap zijn net zo goed erfgoed. Hoewel materieel en immaterieel erfgoed vaak los van elkaar worden gezien, zijn ze eigenlijk niet zo makkelijk te scheiden. Materieel en immaterieel zijn (bijna) altijd met elkaar vervlochten. 

Een kerkgebouw is hier een mooi voorbeeld van. Een vraag die inzicht geeft in deze verstrengeling is de volgende: Waar ligt de waarde en de ziel van een kerkgebouw? Zit dat in de stenen en dus in het materiaal…? Óf in het gebruik en ontastbare zaken zoals bijvoorbeeld de sfeer? Het antwoord is niet makkelijk of eenduidig en zal voor iedereen verschillen. Een antwoord zal meestal een combinatie van materiele en immateriële aspecten bevatten.

In deze procesaanpak hebben we het over materieel religieus erfgoed. Dit betekent echter niet dat er geen immateriële aspecten meespelen. 

De RCE heeft de volgende definitie voor een kerkgebouw gegeven:

“[Een kerk is] een gebouw dat doelbewust als gebedshuis is gebouwd, ongeacht de denominatie.”

In navolging van deze definitie gaat dit project over gebedshuizen van alle geloven en stromingen, niet alleen over kerk(gebouw)en. De woorden kerk(gebouw) en gebedshuis zullen daarom door elkaar gebruikt worden en slaan in dit project niet alleen op het Christelijke geloof.

We hebben er daarnaast in dit project voor gekozen om alle (voormalige) gebedshuizen mee te nemen. Ook degene die niet doelbewust als gebedshuis zijn gebouwd. 

Concreet betekent dit dat alle gebedshuizen die in religieus gebruik zijn een brief hebben ontvangen om in gesprek te gaan met ons, ongeacht wat de functie van het gebouw eerder was. Daarnaast zijn ook de gebouwen die oorspronkelijk als gebedshuis zijn gebouwd, maar inmiddels al een nieuwe bestemming hebben gekregen meegenomen. 

Als laatste is het goed om op te merken dat niet alleen die gebouwen die als monument zijn aangewezen erfgoed zijn. Onder religieus erfgoed verstaan wij alle gebedshuizen in onze gemeente ongeacht monumentenstatus.