De roek
De roek is een beschermde vogel. We willen daarom in kaart brengen wat de mogelijkheden zijn om de overlast te beperken op een manier die bescherming biedt aan de roek.
Inventariseren meldingen
Inventariseren meldingen
De roek is een beschermde vogel. We willen daarom in kaart brengen wat de mogelijkheden zijn om de overlast te beperken op een manier die bescherming biedt aan de roek. Daarnaast inventariseren we meldingen en ervaringen van inwoners. Op basis hiervan kijken we wat we kunnen doen aan de overlast. U kunt ons daarbij helpen door dit formulier in te vullen.
De roek
De roek is een beschermde vogelsoort. Dit is geregeld in de Wet natuurbescherming(externe link). De provincie Groningen(externe link) is bevoegd gezag voor deze wetgeving en daarmee verantwoordelijk voor beleid, vergunningverlening en handhaving. Roekennesten en -kolonies zijn het hele jaar beschermd. Roeken kunnen overlast veroorzaken. Roeken zijn in het broedseizoen echter ook nuttig. Ze voeren dan grote hoeveelheden schadelijke insecten aan hun jongen zoals rupsen en larven.
Roeken in het Westerkwartier
De roek nestelt bij voorkeur in hoge bomen waar ze de jongen relatief veilig kunnen grootbrengen. Ze broeden in kolonies. Hun voedsel vinden ze vooral in het omliggende agrarische gebied. In onze regio neemt het aantal roeken toe. Het Westerkwartier is bij uitstek geschikt voor vestiging van de soort. Kolonies komen dan ook voor in onze hele gemeente. De gemeente Westerkwartier monitort sinds 2019 jaarlijks het aantal kolonies en het aantal bewoonde nesten. In 2019 waren er 25 kolonies en ongeveer 1000 broedparen. In 2022 zijn er 32 kolonies geteld met 1039 broedparen. Gelukkig zorgen niet deze kolonies voor overlast. Overlast wordt vooral ervaren in woonstraten binnen de bebouwde kom, waar veel mensen en veel roeken dicht op elkaar wonen.
Ervaart iedereen overlast?
Als de vogels in grote aantallen dicht bij woningen broeden kan de overlast aanzienlijk zijn. Het gaat vooral om lawaai, van ’s morgens vroeg tot ‘s avonds laat. Mensen kunnen soms niet meer met het raam open slapen. Ook vogelpoep op straat en in de tuin zorgt voor viezigheid en ergernis. Een gevaar voor de volksgezondheid vormen de roeken echter niet. De gemeente heeft geen wettelijke plicht om actie te ondernemen tegen overlast. Soms kunnen omwonenden zelf maatregelen nemen om de overlast te beperken. Bijvoorbeeld door een beschermhoes over de auto of spullen in de tuin te doen, of een afdakje te maken om onder te zitten. Uit ervaringen in andere delen van het land blijkt dat mensen die gewend zijn aan een roekenkolonie in het dorp zich minder storen aan de vogels, en er zelfs aan gehecht raken. Overlast wordt vooral ervaren bij nieuwe, snel groeiende kolonies. Dat neemt niet weg dat de overlast aanzienlijk kan zijn voor wie direct naast of onder de kolonie woont.
Aanpak van overlastlocaties
Bij overlast mogen roeken niet zomaar worden verstoord. Ook het weghalen en verplaatsen van nesten buiten het broedseizoen is niet toegestaan. Hiervoor is een ontheffing van de Wet natuurbescherming bij de provincie Groningen nodig. Dit is een kostbaar en zorgvuldig proces. De gemeente neemt in 2022 voorbereidingen om een ontheffing aan te vragen om ernstige overlastlocaties in de bebouwde kom aan te pakken vanaf 2023. Onder het kopje Roekenbeschermingsplan kunt u meer lezen over wat dit betekent.
Roeken in het buitengebied
Soms ontvangen we meldingen van schade aan landbouwgewassen. De gemeente heeft hier geen bevoegdheid en kan hierin niets betekenen. Wij hebben de Provincie gevraagd wat wel kan:
“De provincie Groningen kent – in tegenstelling tot sommige andere provincies – geen toestemming voor het bestrijden van roeken voor landbouwschade/faunaschade.
De provincie maakt aanvullende mogelijkheden voor schadebestrijding mogelijk vanaf een totaal schadebedrag in de provincie van € 25.000 euro, voor soorten die niet in hun voortbestaan worden bedreigd. De (geregistreerde) schade door roeken komt nog niet boven die drempel uit.
Als boeren schade ondervinden, kunnen ze maatregelen treffen ter verjaging van roeken(externe link)
Als de schade niet te voorkomen is, kan men een ontheffing aanvragen voor het bestrijden van de schade. Als de provincie die weigert, komt men mogelijk in aanmerking voor een tegemoetkoming in de schade(externe link)
Roekenbeheerplan
Aanpak ernstige overlast
In april 2022 heeft de raad besloten dat er een plan komt om vanaf 2023 ernstige overlast van roeken aan te pakken. Ernstige overlast betekent dat er veel nesten zijn in woonstraten, op korte afstand van meerdere woningen, waar veel mensen last van ervaren.
Wat staat er in het plan
Er is een plan gemaakt voor overlastlocaties in Grijpskerk en Leek/Tolbert. Voor deze ernstige overlastlocaties is een plek (beheerlocatie) aangewezen waar de roeken wel ongestoord kunnen broeden. De roek heeft het liefst hoge eiken en essen in een (bos)rand.
Bescherming van de roek
In het plan is aangegeven met welke methoden de roeken op overlastlocaties worden verstoord en hoe de roeken kunnen worden gelokt naar de nieuwe beheerlocaties. Dit mag alleen volgens toegelaten methodes. Zodra er roeken gaan zitten broeden en eieren hebben gelegd, moet het verjagen onmiddellijk stoppen. Hier wordt door een ecoloog op toegezien.
Stand van zaken uitvoering roekenbeheerplan
Bureau Witteveen Groenprojecten en Advies start in december met de uitvoering van het plan voor roekenbeheer. De eerste maatregel bestaat uit het verwijderen van de roekennesten. De volgende stap is het verjagen van de roeken.
De eerste maatregel is het verwijderen van roekennesten
De eerste maatregel uit het roekenbeheerplan is het verwijderen van roekennesten op de overlastlocaties in Leek, Tolbert en Grijpskerk. Medewerkers van bureau Witteveen beginnen hier deze maand mee. Deze actie zorgt ervoor dat de roek een nieuw nest moet bouwen. Een deel van het nestmateriaal brengen de medewerkers naar locaties waar de roeken verder kunnen nestelen. Dit zijn de zogenoemde beheerlocaties. Roeken ruiken hun nestmateriaal. Dit is een extra prikkel voor de roeken om zich hier te vestigen.
Vanaf eind januari vindt het verjagen plaats
Vanaf eind januari 2023 verjagen vrijwilligers de roeken op de locaties waar ze overlast veroorzaken. Hiervoor krijgen de vrijwilligers instructies van een ecoloog. Het verjagen gebeurt door de roeken te laten schrikken met knipperende zaklampen. Daarnaast verplaatst Witteveen nesten in aanbouw wekelijks van de overlastlocaties naar de beheerlocaties. Medewerkers van Witteveen houden gedurende het verjagen de bewegingen van de roeken en alle nestlocaties goed in de gaten. Dit gaat door tot de eerste roek een ei heeft gelegd. Het eerste ei is de start van het broedseizoen. Vanaf dat moment is verjagen verboden.
Monitoring
Roeken laten zich niet zo maar naar andere locaties verjagen. Het zijn slimme vogels die heel kritisch zijn in de keuze van hun broedlocatie. Om gebruik te kunnen blijven maken van het plan, is het nodig dat de gemeente de ontwikkelingen in de gaten blijft houden en zo nodig bijstelt.
Heeft u vragen?
Heeft u vragen over de ernstige overlastlocaties? Neemt u dan contact op met bureau Witteveen via info@witteveenadvies.nl. U kunt ook een mail sturen naar roeken@westerkwartier.nl.
Heeft u een vraag aan de provincie over de toestemming, dan kunt u contact opnemen met het algemene nummer van de provincie (050-3164911) en vragen naar een medewerker van het team VTH.
Planning
- Eind 2021: verkenning
- 10 en 15 februari 2022: bewonersavonden ernstige overlastlocaties. Verslag van deze avond.
- 15 maart 2022: bewonersavond mogelijke beheerlocaties (verslag volgt)
- 29 maart 2022: vaststelling aangepaste verkenning en voorgestelde aanpak door college
- 20 april 2022: besluit voorgestelde aanpak (scenario) door gemeenteraad
- Mei 2022: voorbereiden aanbesteding
- Juni 2022: keuze uitvoerende partij
- Juli t/m december 2022: maken plan van aanpak en aanvragen ontheffing
- Januari 2023: uitvoering op ernstige overlastlocaties
